Izabela Czartoryska – dux femina facti

https://muzeumczartoryskich.pulawy.pl/wp-content/uploads/2021/08/Izabela_Czartoryska_Dux_femina_facti.pdf

Ze Wstępu:
Oddana do rąk Czytelników publikacja jest pokłosiem ogólnopolskiej konferencji naukowej Izabela Czartoryska – dux femina facti, zorganizowanej w dniach 29–30 czerwca 2019 roku przez Muzeum Czartoryskich w Puławach przy współudziale Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym. Temat sesji zaproponowany przez organizatorów spotkał się z dużym zainteresowaniem badaczy z różnych dyscyplin naukowych: historyków sztuki, literaturoznawców, historyków i kulturoznawców. Spotkanie stało się nie tylko pretekstem do wymiany doświadczeń naukowych, ale też okazją do zaprezentowania nowego spojrzenia na wielowątkowość zainteresowań twórczyni pierwszego polskiego muzeum, księżnej Izabeli Czartoryskiej. Dowodem na różnorodność jej zainteresowań jest niniejsza wielowątkowa i bogata tematycznie publikacja. Nie wszystkie wystąpienia z programu konferencji znalazły się w tej książce. Każdy z umieszczonych w prezentowanym tomie tekstów tworzy pewnego rodzaju wielogłos i ukazuje interdyscyplinarny charakter monografii. Zebrane studia wskazują czasem nowatorskie i świeże spojrzenie na postać księżnej Izabeli Czartoryskiej. Prezentują także różnorodność stanu badań i otwierają nowe perspektywy do dalszych rozważań.

Kres Polskich Aten

Katalog „Kres Polskich Aten” prezentuje wyjątkową wystawę składającą się z trzech oddzielnych ekspozycji: Powstanie Listopadowe, Wieńce z krypty XX. Czartoryskich oraz Współczesna Florystka Funeralna. W katalogu znajdą Państwo tekst autorstwa dr Marcina Ochmana dotyczący historii Wojska Polskiego w Królestwie Polskim i przebiegu powstania listopadowego, ale co warto podkreślić, nie mogło w nim zabraknąć związku tego zrywu narodowego z Puławami i rodziną XX. Czartoryskich. Kolejnym elementem tej publikacji jest rozdział poświęcony eksponatom, które są w różny sposób związane z powstaniem listopadowym i jego uczestnikami, a także wielką emigracją. Na ponad 60 stronach prezentujemy fotografie różnorodnych obiektów (ok. 140), często publikowanych po raz pierwszy, ukazujących obie strony wojny polsko-rosyjskiej. Pochodzą one w większości z prywatnej kolekcji Marcina Zdrojewskiego, który pierwszy raz, na taką skalę udostępnił swoje zbiory placówce muzealnej. Następny rozdział pozwoli nam za sprawą tekstu pani Krystyny Kieferling przenieść się do krypty XX. Czartoryskich w Sieniawie. Dopełnieniem tego powrotu do przeszłości jest 20 przepięknych wieńców pogrzebowych, wykonanych na przełomie XIX/XX w. W katalogu tym nie mogło też zabraknąć współczesnych wieńców, wykonanych przez najlepszych polskich florystów. W sumie zaprezentowaliśmy ich 14. Jednak wśród nich jest jeden wyjątkowy, gdyż został dedykowany pani na Puławach, Izabeli Czartoryskiej. Co ciekawe został on wykonany przez pracowników Muzeum Czartoryskich w Puławach, w ramach obchodów Roku Księżnej Izabeli Czartoryskiej, jaki obchodziliśmy w 2019 r.

Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów

Reprint książki Izabeli Czartoryskiej – Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów z 1805 roku.  Książka powstała gdy ród Czartoryskich, po klęsce powstania kościuszkowskiego, powrócił do Puław. Księżna Izabela zastała wówczas swoją wspaniałą rezydencję zniszczoną, doszczętnie splądrowaną i ograbioną. Była to kara za poparcie udzielone powstańcom. Puławski pałac wraz z rozległym parkiem został odbudowany zgodnie z ówczesną modą. Księżna sama doglądała wszystkich wprowadzanych zmian, w tym przeobrażenia regularnego ogrodu francuskiego w ogród angielski. Owocem doświadczeń na tym polu jest właśnie książka Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów. Czartoryska zebrała w niej wszystkie swoje przemyślenia, plany i rady na temat zakładania ogrodów. Książka, nawet w obecnych czasach, stanowi kompendium wiedzy na temat ówczesnej sztuki ogrodniczej.

Książka posiada ozdobne kapitałki oraz wstążeczkę czytelniczą. Reprint drukowany jest na szlachetnym objętościowym papierze przypominającym papier „z epoki”.

CZASOWO NIEDOSTĘPNE

Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów

Reprint książki Izabeli Czartoryskiej – Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów z 1805 roku.  Książka powstała gdy ród Czartoryskich, po klęsce powstania kościuszkowskiego, powrócił do Puław. Księżna Izabela zastała wówczas swoją wspaniałą rezydencję zniszczoną, doszczętnie splądrowaną i ograbioną. Była to kara za poparcie udzielone powstańcom. Puławski pałac wraz z rozległym parkiem został odbudowany zgodnie z ówczesną modą. Księżna sama doglądała wszystkich wprowadzanych zmian, w tym przeobrażenia regularnego ogrodu francuskiego w ogród angielski. Owocem doświadczeń na tym polu jest właśnie książka Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów. Czartoryska zebrała w niej wszystkie swoje przemyślenia, plany i rady na temat zakładania ogrodów. Książka, nawet w obecnych czasach, stanowi kompendium wiedzy na temat ówczesnej sztuki ogrodniczej.

Książka posiada ozdobne kapitałki oraz wstążeczkę czytelniczą. Reprint drukowany jest na szlachetnym objętościowym papierze przypominającym papier „z epoki”.

CZASOWO NIEDOSTĘPNE

Przeszłość Przyszłości czyli nauki księżnej Izabeli Czartoryskiej dla dzieci. Tom I

Na podstawie powieści Izabeli Czartoryskiej „Pielgrzym w Dobromilu” z 1817 roku

Książka Katarzyny Zamoyskiej to współczesna wersja XIX-wiecznej powieści Izabeli Czartoryskiej „Pielgrzym w Dobromilu”. Akcja rozpoczyna się w pałacu księżnej w Puławach w roku 1801, tuż przed otwarciem pierwszego polskiego muzeum. Pewne okoliczności sprawiają, że Izabela przenosi się do czasów współczesnych, gdzie – podobnie jak stworzony przez nią wcześniej pielgrzym – podejmuje się pracy pedagoga w szkole w Kazimierzu Dolnym. Na lekcjach opowiada historię Polski od Mieszka I do Stanisława Augusta Poniatowskiego. Przypomina dzieciom o podstawowych wartościach chrześcijańskich – szacunku dla rodziców i osób starszych, trosce o ubogich i chorych, poszanowaniu przyrody i zwierząt, dotrzymywaniu danego słowa, mówieniu prawdy itd. Pięknie ilustrowana książka Katarzyny Zamoyskiej z przedmową Barbary Czartoryskiej zawiera niezwykły, bo stworzony przez ucznia ósmej klasy szkoły podstawowej, poczet królów polskich. Motywy dekoracyjne zdobiące okładkę pochodzą z zaginionej podczas II wojny światowej szkatuły królewskiej, w której Izabela Czartoryska przechowywała swoje najcenniejsze pamiątki. Majestatyczna oprawa, kunsztowne tłoczenia i złocone brzegi, zastosowane w wydaniu, powstały na wzór starych książek oddających precyzję prawdziwej sztuki introligatorskiej. Książkę napisano z myślą o uczniach szkoły podstawowej i rodzicach, a wydano dzięki wsparciu finansowemu Fundacji Książąt Czartoryskich.

Powyższy opis pochodzi od wydawcy.

Dzieje zbiorów puławskich. Świątynia Sybilli i Dom Gotycki

Profesor Zdzisław Żygulski jun. – najwybitniejszy znawca historii zbiorów puławskich oraz kolekcji książąt Czartoryskich – w swojej książce Dzieje zbiorów puławskich  w oparciu o liczne źródła, wyjaśnia genezę powstania pierwszego na ziemiach polskich muzeum narodowego – Świątyni Sybilli oraz muzeum pamiątek świata – Domu Gotyckiego. Bogato ilustrowane wydawnictwo ukazuje całościowo dzieło księżnej Izabeli Czartoryskiej i stanowi kompendium wiedzy dla każdego zainteresowanego początkami polskiego muzealnictwa.

Dzieje zbiorów puławskich. Świątynia Sybilli i Dom Gotycki

Książka prof. Zdzisława Żygulskiego jun. – najwybitniejszego znawcy historii zbiorów puławskich oraz kolekcji książąt Czartoryskich – stanowi nieodzowne kompendium wiedzy dla każdego zainteresowanego początkami polskiego muzealnictwa. Pięknie wydane i bogato ilustrowane wydawnictwo odsłania przed czytelnikiem genezę, charakter i dzieje pierwszego muzeum na ziemiach polskich – Świątyni Sybilli i Domu Gotyckiego. Autor, w oparciu o liczne źródła pisane, archiwalia oraz zachowane zabytki, opisuje dzieło księżnej Izabeli z Flemmingów Czartoryskiej – twórczyni muzeum puławskiego.

Sztambuch Puławski

Tradycja prowadzenia pamiętników pozostaje nadal żywa. Większość z nas odczuwa potrzebę spisania swoich myśli lub upamiętnienia ważnych wydarzeń. Muzeum Czartoryskich w Puławach wyszło naprzeciw takim potrzebom. Sztambuch Puławski to wyjątkowy notatnik wzorowany na XIX wiecznym sztambuchu Pobożne pamiątki autorstwa sióstr Narbutt. Piękna okładka, papier przypominający ten „z epoki” zachęca do odnowienia romantycznej tradycji pamiętnikarskiej.

W zbiorach Muzeum Czartoryskich w Puławach znajduje się unikalny eksponat – sztambuch Pobożne pamiątki. Autorką tego niezwykłego dzieła była Teresa Narbutt, córka posła na Sejm Wielki, Wojciecha Narbutta. Pamiętnik, który prowadziła zawiera przepiękne wpisy i dedykacje od członków rodziny i przyjaciół. Na uwagę zasługuje również wspaniała oprawa ilustracyjna, wykonana przez siostrę Teresy, Klementynę. Wśród notatek i dedykacji, możemy doszukać się przepięknych rysunków z widokami Puław, autorskich tekstów literackich czy listów samych Czartoryskich.

Kobieta wodzem chwalebnego czynu. Twórczynie pierwszych polskich muzeów i ogrodów filozoficznych

Prof. zw. dr hab. Teresa Grzybkowska, historyk sztuki, zajmuje się malarstwem polskim i europejskim XVI–XXI wieku, dawną sztuką gdańską i malarstwem Jacka Malczewskiego, początkami muzealnictwa, historią ogrodów, związkami malarstwa z muzyką. Autorka 12 książek oraz rozpraw, artykułów i recenzji m.in. współczesnych wystaw artystycznych. Założycielka studiów historii sztuki (i rocznika „Porta Aurea”) na Uniwersytecie Gdańskim, gdzie pracowała w latach 1989–2002, wicedyrektor do spraw naukowych Muzeum Narodowego w Gdańsku (2000–2002), członek Rady Naukowej Muzeum Narodowego w Krakowie w latach 2009–2015. Autorka wystaw w Muzeach Narodowych: w Warszawie – „Andrzej Stech – malarz gdański 1974”; w Krakowie (Arsenał, Muzeum XX Czartoryskich) – „Mitologia Jacka Malczewskiego 1996”, w Gdańsku – „Aurea Porta Rzeczypospolitej 1997”. Wspólnie ze Zdzisławem Żygulskim jun. wystawy: w Muzeum Historycznym Miasta Gdańska – „Miecz i kimono. Sztuka dawnej Japonii 2003” i „Gdańsk dla Rzeczypospolitej 2004”, a w Muzeum Narodowym w Gdańsku „Cuda Orientu 2006”; w Muzeum w Wilanowie – „Amor Polonus, czyli miłość Polaków 2010”. Od 2002 związana z Uniwersytetem Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. Członek Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata.

Powyższy opis pochodzi od wydawcy.

CZASOWO NIEDOSTĘPNE

Najdroższa. Podwójne życie Damy z gronostajem

„Najdroższa” to biografia jednego z najważniejszych dzieł sztuki – Damy z gronostajem

Jest rok 1490. W zamku Sforzów w Mediolanie Leonardo maluje portret. Zasłony w pokoju są zaciągnięte. Modelka siedzi na krześle. Ma 17 lat i spodziewa się dziecka. Nigdy nie wyglądała piękniej niż teraz: szczupła, w czerwonej sukni ze złotym haftem, na lewej ręce trzyma białe zwierzątko, a prawą głaszcze jego futerko. Skrzypnęły drzwi. Wpadający promień światła podkreśla porcelanową bladość skóry dziewczyny. Modelka odwraca nagle głowę do tyłu. W jej ciemnych, dużych oczach maluje się ciekawość i inteligencja. Kogoś wita? A może z kimś się żegna?

Była kochanką Ludovica Sforzy, przyszłego księcia Mediolanu, jednego z najpotężniejszych ludzi renesansowych Włoch i uznaną poetką.

Najdroższa. Podwójne życie Damy z gronostajem to nie tylko opowieść o niezwykłej kobiecie z obrazu. To również historia jednego z najbardziej pożądanych dzieł sztuki na świecie. Jego dzieje nierozerwalnie splecione są z Polską. Obraz był ukrywany przed zaborcami, potem w sensacyjnych okolicznościach wywieziony z kraju podczas powstania listopadowego. Po wybuchu II wojny światowej ukrywany przed Niemcami. W swych kolekcjach chcieli go mieć Herman Goering i Adolf Hitler. Po 1989 roku Dama dalej prowadziła burzliwe życie, kontrowersje wzbudzały jej liczne zagraniczne podróże i sprawa jej zakupu przez państwo polskie. Katarzyna Bik skrzętnie opisuje burzliwe losy portretu.

Katarzyna Bik – historyczka sztuki, w latach 1990–2008 dziennikarka „Gazety Wyborczej”. Obecnie pracuje w Muzeum Narodowym w Krakowie.

Powyższy opis pochodzi od wydawcy.

W podróży. Katalog wystawy

Publikacja „W podróży” to katalog wystawy zorganizowanej przez Muzeum w Nieborowie i Arkadii, Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie we współpracy z Fundacją Trzy Trąby, na której przedstawione były sylwetki wybranych podróżników. To właśnie oni, dzięki swoim wyprawom zapisali się na kartach historii.
Dziś tę wystawę można podziwiać w Muzeum Czartoryskich w Puławach.

Mikołaj Krzysztof Radziwiłł „Sierotka”, pozostawił opis podróży do Ziemi Świętej, był pierwszym Polakiem, który wszedł na piramidę Cheopsa; Jan Potocki – podróżował przez większą część swojego życia, a jego wyprawy miały charakter naukowy, krajoznawczy i etnograficzny; Wacław Rzewuski – zwiedził Syrię, Irak, Liban oraz Palestynę, pozyskał zaufanie i przyjaźń przywódców szczepów beduińskich; Aleksander Sapieha – był zafascynowany krajami słowiańskimi, zwiedził Istrię, część Chorwacji, Bośnię, Hercegowinę, Czarnogórę, częściowo Albanię i Turcję, prowadził badania botaniczne i mineralogiczne; Władysław Zamoyski – odbył podróż po Australii i Oceanii, skąd przywiózł bogate zbiory etnograficzne i mineralogiczne.

Ta przekrojowa opowieść o polskich podróżnikach uzupełniona jest przedmiotami, niezbędnymi podczas wyjazdów. Walizy, kufry, pudełka, sepety oraz liczne akcesoria toaletowe, stołowe czy piśmiennicze, stanowiły elementarne wyposażenie każdego, kto wybierał się w podróż dalszą lub bliższą. Mimo zmieniających się na przestrzeni wieków form podróżowania, każda wyprawa wymagała długich i kosztownych przygotowań.

Opis zaczerpnięty z materiałów Muzeum w Nieborowie i Arkadii, Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie.